21 Ιουλ 2013

Τρεις! Για την κόλαση του πολέμου

Βοσνία 1944. Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος βρίσκεται προς το τέλος του. Οι Γερμανοί υποχωρούν και βρίσκονται στη διαδικασία της αποχώρησης των στρατευμάτων τους από τα Βαλκάνια. Όμως, τα διαθέσιμα καύσιμα δεν αρκούν για να μετακινηθούν όλα τα στρατεύματα από τα Βαλκάνια πίσω στη Γερμανία, ούτε καν για να φτάσουν ως το Σαράγιεβο, όπου διατηρούν αποθήκη καυσίμων. Σχεδιάζουν την επιχείρηση "Δρομέας", ώστε όταν θα έφταναν τα στρατεύματα στο κοντινότερο σημείο, ένα τρένο να ξεκινούσε από το Σαράγιεβο, ώστε να τα ανεφοδιάσει.
Οι Γερμανοί, όμως, είχαν έναν μεγάλο κίνδυνο να αντιμετωπίσουν. Ένας άνθρωπος-φάντασμα, του οποίου η φήμη έχει εξαπλωθεί και για τον οποίο δεν ξέρει κανείς ποιος είναι ούτε σύμμαχος ούτε εχθρός, βρίσκεται πίσω από την οργάνωση της αντίστασης των παρτιζάνων Βόσνιων εναντίον του εχθρού. Το μόνο που γνωρίζουν γι' αυτόν είναι το όνομα Βάλτερ.
Στέλνουν έναν ντόπιο μυστικό πράκτορα της εμπιστοσύνης τους, τον Κόνδορα, να παρουσιαστεί στους αντιστασιακούς ως Βάλτερ, δήθεν για να τους οργανώσει, στην ουσία όμως για να τους προδώσει, να κάμψει την αντίσταση και να βοηθήσει τους Γερμανούς να ξετρυπώσουν τον Βάλτερ.
Στην αντίπερα όχθη, όμως, στέκεται ο Πιλότος, ένας αφοσιωμένος Γιουγκοσλάβος αντιστασιακός, που αντιλαμβάνεται την ύπαρξη του ψεύτικου Βάλτερ και έχοντας συμπαραστάτες τους συντρόφους του, Σούρι και Ζις, ξετρυπώνουν κάθε προδοτικό στοιχείο που έχει παρεισφρύσει στις τάξεις των παρτιζάνων.
Μέσα από πολλές ανατροπές στο σενάριο, όπου η έννοιες σύντροφος και προδότης διαρκώς εναλλάσσονται για τους διάφορους πρωταγωνιστές, ο Πιλότος, ο πραγματικός Βάλτερ, θα κατορθώσει ξανά το πιο καίριο πλήγμα στον κατακτητή.

Η ταινία διατηρεί σημαίνουσα θέση μεταξύ των ταινιών που αφορούν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, παρά το γεγονός ότι γυρίστηκε σε μια χώρα με ελάχιστη προβολή την περίοδο εκείνη. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί πολεμική και κατασκοπευτική ταυτόχρονα, ενώ οι διαρκείς εναλλαγές στην πλοκή κρατούν το θεατή σε μια διαρκή αγωνία για το ποιόν του κάθε πρωταγωνιστή. Όπως οι πρωταγωνιστές δείχνουν ότι δεν μπορούν να εμπιστευτούν κανέναν, έτσι και ο θεατής βρίσκεται στην ίδια διαδικασία.
Η ταινία είχε γίνει πολύ δημοφιλής στην Κίνα κατά τη δεκαετία του '70, ίσως η μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία ξένης ταινίας στη χώρα αυτή και ταυτόχρονα μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες στο εξωτερικό μιας ταινίας από την ενωμένη Γιουγκοσλαβία. Στην Κίνα μάλιστα παιδιά και δρόμοι ονοματίστηκαν από ονόματα των χαρακτήρων της ταινίας, ενώ μια κινεζική ζυθοποιία δημιούργησε την μπύρα "Walter" έχοντας στην ετικέτα της τον πρωταγωνιστή Βέλιμιρ Ζιβοΐνοβιτς.

Valter brani Sarajevo (1972)
Σκηνοθεσία: Hajrudin Krvavac
Σενάριο: Đorđe Lebović
Πρωταγωνιστούν: Velimir Bata Živojinović, Ljubiša Samardžić, Slobodan Dimitrijević, Rade Marković, Neda Spasojević, Dragomir Gidra Bojanić, Pavle Vujisić, Faruk Begolli, Jovan Janićević, Hannjo Hasse, Relja Bašić, Rolf Römer, Wilhelm Koch-Hooge, Etela Pardo, Vladan Holec, Helmut Schreiber, Dragan Stipić
Διάρκεια: 133'

Δείτε την ταινία (με πλήθος επιλογών από υπότιτλους)


Βαθμολογία υπογράφοντος: 9/10

17 Ιουλ 2013

Μυστικά και ψέματα

Η Ορτάνς είναι μια επιτυχημένη μαύρη οφθαλμίατρος. Μετά το θάνατο της θετής της μητέρας, αναζητεί τους πραγματικούς της γονείς και ανακαλύπτει προς έκπληξή της ότι η μητέρα της είναι μία μεσόκοπη λευκή γυναίκα χαμηλής τάξης, η Σύνθια Πέρλεϊ.
Η Σύνθια ζει με την εικοσάχρονη κόρη της, Ροξάν, με την οποία έχουν συνέχεια αμφίδρομες προστριβές για τον τρόπο ζωής της κάθε μιας.
Η Σύνθια, μια κατατρεγμένη ψυχή κατά το παρελθόν, με δυο ανεπιθύμητες εγκυημοσύνες, έχει έναν μικρότερο αδερφό, τον Μόρις, τον οποίο υπεραγαπά. Ο Μόρις εργάζεται ως φωτογράφος και ζει μια μάλλον μίζερη ζωή με τη σύζυγό του, Μόνικα. Η Μόνικα και η Σύνθια δεν συμπαθιούνται καθόλου και αυτό είναι που βαραίνει πολύ τον Μόρις, ο οποίος θέλει να βλέπει γύρω του τον κόσμο ευτυχισμένο, κάτι που η ευρύτερή του οικογένεια δεν μπορεί να του προσφέρει. Ο Μόρις νοιάζεται πολύ και για την ανηψιά του, όμως στεναχοριέται που δεν μπορεί να είναι μέρος της ζωής της έτσι όπως θέλει εκείνος.
Όταν στη ζωή της Σύνθια θα εμφανιστεί η Ορτάνς, ένα παιδί για το οποίο δεν ήξερε κανείς τίποτα, η ζωή της Σύνθια θα αλλάξει. Θα βγει επιτέλους από το σπίτι και για άλλο λόγο πλην της δουλειάς της και θα αναζωογονηθεί, παρά την αρχική ντροπή που ένιωσε προς την κόρη που είχε παρατήσει πριν χρόνια.
Όταν η Ορτάνς εμφανιστεί μπροστά στην οικογένεια και γίνει η αποκάλυψη, θα γίνει η αιτία να αποκαλυφθούν όλα εκείνα τα καλά κρυμμένα μυστικά που είχαν οδηγήσει τα μέλη της οικογένειας στη μακροχρόνια παρεξήγηση και το μίσος.

Ορισμένες φορές η αλήθεια πονάει και καλό είναι να αποκρύπτεται. Όμως υπάρχουν φορές που η απόκρυψη της αλήθειας στερεί τη δυνατότητα κατανόησης κάποιων προβλημάτων. Μυστικά ντροπιαστικά κρυμμένα στο χρόνο αποκαλύπτονται και κάνουν τα μέλη της οικογένειας να γνωρίσουν πραγματικά το ένα το άλλο και να λύσουν τις παρεξηγήσεις που τα ταλάνιζαν.
Στην αρχή οι πρωταγωνιστές παρουσιάζονται στο δικό τους περιβάλλον, χωρίς να φαίνεται ότι υπάρχει σύνδεση των ιστοριών τους. Όταν σιγά σιγά οι ιστορίες των ανθρώπων αυτών αρχίζουν να ενώνονται, θα ξετυλιχτεί το κουβάρι της ιστορίας, μέχρι την τελική της κορύφωση, μια κορύφωση που θα ταίριαζε σε αρχαίο δράμα, παρά την ευτυχή της κατάληξη.
Πανάξια η ταινία τιμήθηκε με το Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες, ενώ βραβείο ερμηνείας απέσπασε η Μπρέντα Μπλέθυν για τη συγκλονιστική της ερμηνεία στο ρόλο της Σύνθια.

Secrets and lies (1996)
Σκηνοθεσία - Σενάριο: Mike Leigh
Πρωταγωνιστούν: Brenda Blethyn, Timothy Spall, Phyllis Logan, Marianne Jean-Baptiste, Claire Rushbrook, Lee Ross, Elizabeth Berrington
Διάρκεια: 146'

Δείτε το τρέηλερ της ταινίας


Βαθμολογία υπογράφοντος: 8/10

10 Ιουλ 2013

Bal-Can-Can

Δυο φίλοι από τα Σκόπια, ο Βίτομιρ κι ο Σεραφίμ, επιχειρούν να περάσουν παράνομα τα σύνορα της Ιταλίας από τη Γιουγκοσλαβία, με τη βοήθεια ενός Κοσοβάρου μαφιόζου, του Σέφκετ Ραμαντάνι. Ενώ ο Βίτομιρ ξεφεύγει, ο Σεραφίμ συλλαμβάνεται από Γιουγκοσλάβους φύλακες.
Χρόνια αργότερα κι αφού πλέον η Γιουγκοσλαβία έχει διασπαστεί, εν έτει 2001, ο γιος του Σεραφίμ, Τρενταφίλ Καράνφιλοφ ζει στα Σκόπια με τη σύζυγό του, Ρούζα, και την πεθερά του, Ζούμπουλα, η οποία τον μισεί. Τότε ξεσπάει πόλεμος μεταξύ των σλαβοφώνων και των αλβανοφώνων κι ο Τρενταφίλ προκειμένου να ξεφύγει, φεύγει μαζί με σύζυγο και πεθερά κρυφά στη Βουλγαρία. Στο δρόμο για τη Μαύρη Θάλασσα, η γιαγιά Ζούμπουλα πεθαίνει, όμως γραφειοκρατικοί λόγοι δεν τους επιτρέπουν να την θάψουν εκεί και να συνεχίσουν το ταξίδι τους. Έτσι αγοράζουν ένα χαλί και την τυλίγουν μέσα σε αυτό, ώστε να περάσουν ανενόχλητοι τα σύνορα για τα Σκόπια.
Στο δρόμο, όμως, κάποιοι κλέβουν το χαλί μαζί με τη γιαγιά. Όντας σε απόγνωση, ζητούν τη βοήθεια του Σαντίνο, γιου του Βίτομιρ, ο οποίος ζει στη Ρώμη και έχει κάποιες διασυνδέσεις με τη μαφία στα Βαλκάνια, μήπως και μπορέσουν και βρουν το χαλί με τη γιαγιά.
Τότε αρχίζει ένα μάταιο ταξίδι σε όλη την πρώην Γιουγκοσλαβία, ακολουθώντας τα ίχνη του χαλιού. Πρώτα συναντούν έναν Έλληνα έμπορο χαλιών, μετά έναν πλούσιο Σέρβο και εγκληματία πολέμου συν τοις άλλοις στο Βελιγράδι, έναν λαθρέμπορο ναρκωτικών στο Μαυροβούνιο, εμπλέκονται σε μια βεντέτα μιας κροατικής και μιας μουσουλμανικής οικογένειας σε ένα χωριό στη Βοσνία, για να καταλήξουν στο σωματέμπορο γιο του Σέφκετ Ραμαντάνι στο Κόσοβο.

Η ταινία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα road movie γεμάτο με κωμικοτραγικές σκηνές σε μία περιοχή όπου πριν από πολύ λίγα χρόνια ένας εμφύλιος πόλεμος κατακερμάτισε ένα ολόκληρο κράτος. Πίσω από την αγωνία των πρωταγωνιστών, αλλά και του θεατή, για την ευτυχή κατάληξη της ανεύρεσης της νεκρής γιαγιάς, βλέπουμε επίσης και τα αποτελέσματα αυτού του πολέμου. Η ταινία μας παρουσιάζει λιτά και με τόνο χιουμοριστικό ποιοι άνθρωποι έχουν επιβιώσει και έχουν πλουτίσει από τον πόλεμο και από κάθε είδους πόλεμο γενικότερα. Ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος δεν αφήνει στο απυρόβλητο καμία εμπλεκόμενη πλευρά, ούτε καν του δικού του έθνους. Απέσπασε το βραβείο των κριτικών κινηματογράφου στο φεστιβάλ της Μόσχας.

Бал-Кан-Кан (2005)
Σκηνοθεσία - Σενάριο: Darko Mitrevski
Πρωταγωνιστούν: Vlado Jovanovski, Adolfo Margiotta, Zvezda Angelovska, Branko Đurić, Jelisaveta Šablić, Antonella Troise, Toni Mihajlovski, Emil Ruben, Miodrag Krivokapić, Goran Ilić, Petar Božović, Dejan Ačimović, Nikola Kojo, Vasko Todorov, Branko Ognjanovski, Petar Mirčevski, Irena Ristić
Διάρκεια: 89'

Δείτε το βίντεοκλιπ του μουσικού θέματος της ταινίας, με σκηνές από την ίδια την ταινία


Βαθμολογία: 8/10

9 Ιουλ 2013

Ο κατάσκοπος των Βαλκανίων

Ο Ίλια Τσβόροβιτς, παλιός σταλινιστής και πρώην έγκλειστος φυλακών, καλείται από την αστυνομία για να ρωτηθεί για τον νοικάρη του, τον Πέταρ, έναν επιχειρηματία που μετά από 20 χρόνια στο Παρίσι έχει επιστρέψει στο Βελιγράδι για να ανοίξει δικό του ραφείο. Αν και η κλήση ήταν περισσότερο μια κλήση ρουτίνας, ο Ίλια αρχίζει και υποπτεύεται ότι ο νοικάρης του ανήκει σε μια διεθνή σπείρα τρομοκρατών από τη Δύση που προσπαθεί να κάνει κακό στη χώρα και ότι χρησιμοποιεί ως προκάλυμμα την ιδιότητά του ως επιχειρηματία και ως κέντρο επιχειρήσεων το δωμάτιο που του έχει νοικιάσει.
Βέβαια κάτι τέτοιο δεν ισχύει, όμως ο Ίλια συνεχώς και ολοένα και περισσότερο βάζει στο νου του ότι ο Πέταρ είναι επικίνδυνος. Δε διστάζει να ενημερώσει ακόμη και την αστυνομία, όπου όμως λογικά δεν τον παίρνουν στα σοβαρά. Γι' αυτό αποφασίζει να γίνει σκιά του, προκειμένου να αποκαλύψει τα (ανύπαρκτα) σχέδιά του. Αρχίζει και υποπτεύεται την ευυπόληπτη παρέα του Πέταρ, φτάνοντας στο σημείο να νομίζει ότι επειδή τους παρακολουθεί βρίσκεται και η ίδια η ζωή του σε κίνδυνο.
Όταν θα τον χτυπήσει ένα αμάξι καθώς βγαίνει από το σούπερ μάρκετ, ο Ίλια πλέον θα είναι βέβαιος ότι απειλείται, θα πείσει και τη σύζυγό του, Ντάνιτσα, για το ίδιο, ενώ θα καλέσει σε βοήθεια και τον αδερφό του, Τζούρο, μαζί με τον οποίο θα αναλάβουν δράση. Πλέον η οποιαδήποτε δραστηριότητα θα του φαίνεται ύποπτη, θα αρχίσει να βλέπει εχθρούς από εκεί που δεν υπάρχουν και δε θα διστάσει να ξοδευτεί προκειμένου, όπως πιστεύει, να εκτελέσει το πολιτικό του καθήκον προς την πατρίδα και να ξεσκεπάσει τη συνομωσία, φτάνοντας ακόμη και σε ακραίες ενέργειες.

Η ταινία αποτελεί μια ιδιότυπη σάτιρα για την καχυποψία και την ηρωοποίηση και μπορεί να ενταχθεί στα πλαίσια της περιόδου του Ψυχρού Πολέμου. Ένας σταλινιστής νιώθει την απειλή για το ούτως ή άλλως όχι και τόσο κομμουνιστικό καθεστώς της χώρας του από έναν συμπατριώτη του που επέστρεψε στη χώρα έπειτα από 20 χρόνια δουλειάς στη Δύση. Τυχαίνοντας να τον φιλοξενεί σε ένα δωμάτιο του σπιτιού του, νιώθει χρέος του προς την πατρίδα να τον παρακολουθεί, με την ελπίδα ότι θα ξεσκεπάσει μια ανύπαρκτη συνομωσία και θα ανακηρυχθεί ήρωας. Και για το σκοπό αυτό υποπτεύεται το παραμικρό, ακόμη και την αναπνοή -θα λέγαμε- του υπόπτου του και γίνεται σκιά του, προσφέροντάς μας ορισμένες απίστευτες κωμικοτραγικές σκηνές.
Απολαυστικός ο Ντανίλο Στόικοβιτς στο ρόλο του καχύποπτου Ίλια απέσπασε βραβείο ερμηνείας στο φεστιβάλ της Πούλα. Στη χώρα μας η ταινία δεν προβλήθηκε ποτέ.

Balkanski špijun (1984)
Σκηνοθεσία: Dušan Kovačević, Božidar Bota Nikolić
Σενάριο: Dušan Kovačević
Πρωταγωνιστούν: Danilo Bata Stojković, Bora Todorović, Mira Banjac, Zvonko Lepetić, Sonja Savić, Branka Petrić, Milivoje Tomić, Predrag Laković, Velimir Bata Živojinović, Milan Štrljić, Milan Mihailović
Διάρκεια: 95'

Δείτε την ταινία (με αγγλικούς υπότιτλους)


Βαθμολογία υπογράφοντος: 8/10